ساعت اندازه گیری

ساعت اندازه گیری

ساعت اندازه گیری به عنوان یک وسیله برای اندازه گیری و کنترل قطعات صنعتی که با این ابزار می توان اندازه های ابعادی قطعات را در طول و قطر مشخص کرد. ولی با توجه به محدود بودن در دامنه اندازه گیری این ابزار بیشتر برای عمل کنترل قطعات از جمله تختی، گردی،توازی،تعامد، زاویه دار بودن قطعه کار کاربرد دارد.

 دامنه کاربرد:

این استاندارد کلیه ساعتهای اندازه گیری با تفکیک پذیری 0.01 میلی متر و گستره اندازه گیری تا ۱۰ میلی متر(1 میلی متر در هر گردش کامل عقربه) و تفکیک پذیری 0.001 میلی متر و گستره اندازه گیری تا ۵ میلی متر(0.2میلی متر در هر گردش کامل عقربه)  را پوشش می دهد.

تعاریف:

در این استاندارد علاوه بر اصطلاحات و تعاریف تعیین شده در مرجع( استاندارد ملی ایران  ۴۷۲۳-1378) اصطلاحات و تعاریف زیر نیز به کار می روند:

کالیبراسیون ساعتهای اندازه گیری ساده :

عبارت است از عملیاتی که تحت شرایط خاص، بین مقادیرمشخص شده توسط وسیله اندازه گیری مرجع و مقادیر اندازه گیری شده توسط ساعت اندازه گیری با در نظر گرفتن برآورد عدم قطعیت رابطه ای برقرار می شود.

عدم قطعیت اندازه گیری استاندارد:

عدم قطعیت اندازه گیری مربوط به عوامل تاثیرگذار مشخص شده در کالیبراسیون، که برحسب نوع توزیع حاکم بر آن ها برحسب یک انحراف استاندارد بیان شده باشد.

عدم قطعیت اندازه گیری مرکب استاندارد: (uc)

به ترکیب عدم قطعیت های اندازه گیری استاندارد به کمک روش کمترین مربعات گفته می شود.

عدم قطعیت اندازه گیری گسترده  در سطح اطمینان ٩۵ درصد (U):

عدم قطعیت نهایی مربوط به نتیجه به دست آمده که با فرض توزیع نرمال و سطح اطمینان ٩۵ درصد با ضریب پوشش ((k  برابر ٢ از عدم قطعیت اندازه گیری مرکب استاندارد حاصل می شود. عدم قطعیت اندازه گیری گسترده در سطح اطمینان ٩۵ درصد و  k=2 از رابطه زیر بدست می اید.

U = kuc = 2uc

مکانیزم ساعت اندازه گیری

ساعت اندازه گیری دارای مکانیزم چرخ دندانه است، به واسطه درگیری درگیری چرخ دندانه ها حرکت از میله لمس کننده ساعت به عقربه منتقل می گردد،عملکرد آن به گونه ای است که در امتداد میله لمس کننده دندانه هایی وجود دارد و با چرخ دنده ساده درگیر می شود و امتداد چرخ دندانه نیز با عقربه روی صفحه ساعت درگیر است و با حرکت خطی میله لمس کننده چرخ دنده درگیر با آن به چرخش درآمده و عقربه مقدار تغییرات را باتوجه به دقت ساعت نشان می دهد و برای آنکه میله لمس کننده همیشه آماده برای عمل کنترل باشد، فنر حلزونی در داخل محفظه آن تعبیه شده است که می تواند عمل برگشت میله لمس کننده را انجام دهد.

کاربردهای ساعت اندازه گیری

1-  برای کنترل دور بودن قطعه کار نسبت به محورهایی که دوران دارند.

2-  برای کنترل مخروط داخل سوراخ

3-  فاصله یک سطح نسبت به سطح دیگر

4-  کنترل توازی یک سطح نسبت به سطح دیگر

روش خواندن ساعت اندازه گیری

جهت حرکت عقربه ساعت در خواندن تغییرات اندازه از روی ساعت موثر است اگر میله لمس کننده در پایین ترین نقطه قرار داشته باشد دراین حالت باید عقربه بزرگ ساعت روی عدد صفر باشد در غیر اینصورت صفحه بزرگ ساعت را چرخانده تا صفر زیر عقربه قرار گیرد.

در صورتی که میله لمس کننده به سمت بالا جمع شود جهت عقربه ساعت به سمت راست می باشد. در صورتی که میله لمس کننده در بالاترین نقطه قرار داشته باشد و به سمت پایین حرکت کند جهت عقربه ساعت در جهت چپ دوران می کند و ملاک خواندن تغییرات اندازه نسبت به جهت چپ در نظر گرفته می شود.

1-عقربه بزرگ روی صفر صفحه بزرگ ساعت و عقربه کوچک نیز روی صفحه کوچک قرار دارد یعنی میله لمس کننده در پایین ترین نقطه می باشد.

2-عقربه بزرگ یک دوران می کند و عقربه کوچک روی عدد یک قرار دارد یعنی میله لمس کننده یک میلی متر جابجا شده است.

3-عقربه کوچک از عدد یک گذشته و عقربه بزرگ روی شاخص 30 قرار دارد یعنی میله لمس کننده به اندازه 1.20 میلیمتر جابجا شده است.

وسایل مورد نیاز جهت کالیبراسیون ساعت اندازه گیری

برای انجام کالیبراسیون باید وسایل و مواد به شرح زیر مورد استفاده قرار گیرند:

*وسیله اندازه گیری دما با تفکیک پذیری 0.1 درجه سلسیوس

*وسیله اندازه گیری رطوبت نسبی با تفکیک پذیری ۱ درصد

*وسیله اندازه گیری طول با تفکیک پذیری کمینه یک سوم تفکیک پذیری ساعت اندازه گیری

*پایه ساعت اندازه گیری

*میز صافی گرید ۱ و بهتر

*الکل سفید

روش اجرای کالیبراسیون

*شرایط محیطی مورد نیاز

1-دمای ٢ ± ٢٠ درجه سلسیوس با بیشینه تغییرات ١ درجه سلسیوس در ساعت

2-رطوبت نسبی ٥٥-35 درصد

*تهیه وسیله مرجع

*بررسی های ظاهری و آماده سازی دستگاه

1-بازبینی چشمی

ساعت اندازه گیری باید از نظ ر سلامت ظاهری کلیه اجزا ء از جمله شیشه،عقربه، صفحه مدرج و پیستون متحرک بایستی بازبینی شود.

2-تمیز کاری

3-تنظیمات اولیه

در صورت وجود لقی در حرکت عقربه و یا پیستون متحرک، باید اصلاح شود.

تنظیم صفر: در ساعت هایی که اندازه گیری آن ها در یک جهت می با شند و نیز در ساعت هایی که اندازه گیری مثبت و منفی دارند، نقطه صفر پس از اعمال یک نیروی اولیه، تنظیم می شود.

4-هم دمایی

ساعت های اندازه گیری می بایست  قبل از انجام کالیبراسیون ۸ الی ۱۲ ساعت در محیط آ زمایشگاه جهت هم دمایی نگهداری شوند.