کلمپ متر چیست

کلمپ متر وسیله ای مهم برای مهندسان برق برای اجرای تست های کاربردی تاسیسات الکتریکی مثل تست ولتاژ و جریان و مقاومت و دیود و فرکانس و... می باشد. البته در اندازه گیری هر کدام از کمیت های الکتریکی روش های متفاوتی کاربرد دارد که به آنها اشاره خواهیم کرد.این دستگاه نسبت به مولتی متر دارای مزایا و معایبی می باشد که در متن به تفضیل به آن خواهیم پرداخت.

بررسی شباهت ها و تفاوت های عملکرد کلمپ آمپرمتر و مولتی متر

مولتی متر و کلمپ متر دارای امکانات مشابهی می باشند و در روش اندازه گیری ولتاژ و مقاومت و انجام تست های دیود و ظرفیت خازنی و فرکانس و .... تقریبا مشابه همدیگر عمل می کنند. تفاوت اصلی آنها در روش اندازه گیری جریان و میزان سنجش جریان می باشد.برای محاسبه جریان عبوری از سیم حامل جریان با استفاده از مولتی متر باید بخشی از سیم را قطع نموده و دو سر پروب را به دو سر سیم قطع شده وصل کنیم و مولتی متر را به صورت سری در مدار قرار بدهیم تا جریان را محاسبه کند. اما در سنجش جریان با استفاده از مولتی متر کلمپی نیازی به قطع مصرف کننده نمی باشد  و صرفا با استفاده از باز کردن دهانه فک کلمپی سیم را داخل حلقه قرار داده و دستگاه از طریق روش القایی مغناطیسی جریان را می سنجد.

نکته مهم دیگر محدودیت مولتی متر در میزان جریان محاسبه شده می باشد . به این صورت که در مولتی مترها نهایتا تا 20 آمپر سنجیده می شود . این مشکل در کلمپ متر برطرف شده و می توان با استفاده از آنها حتی تا 3000 آمپر را محاسبه کرد. قطعا این مزیت میتواند به مادر استفاده از این دستگاه در تاسیسات صنعتی و کارخانجات بزرگ و پتروشیمی و صنایع فولاد و ....کمک می کند.قابل توجه است که در هنگام استفاده از مولتی متر کلمپی نیازی به برقراری تماس الکتریکی با سیم حامل جریان نداریم که این مورد می تواند باعث افزایش ایمنی افراد و کاهش آسیب پذیری دستگاه شود که نکته حایز اهمیتی می باشد اما مولتی متر دقیقا بر عکس کلمپ متر عمل می کند.

اما ذکر این نکته خالی از لطف نیست که کلمپ مترها بهخصوص در در مدل های بالای 1000 آمپر توانایی اندازه گیری جریان های بسیار پایین (در حدود mA)  را ندارند. از طرفی برای سنجش جریان در مورد قطعات کوچک بردهای الکترونیکی کارایی ندارند و همچنین در مکان های کوچکی که دارای تعداد کابل های زیادی باشد به دلیل کلمپ های نسبتا بزرگ شرایط اندازه گیری سخت می باشد. پس در این گونه مواقع استفاده از مولتی متر می تواند مفیدتر باشد.

پس باید توجه کنیم که مولتی متر دیجیتال و مولتی متر کلمپی ( یا همان کلمپ متر ) هر کدام دارای مزایا و معایبی نسبت به هم هستند و این ما هستیم که با توجه به خصوصیات هر دستگاه و مکانی که می خواهیم از آنها استفاده کنیم وسیله مورد نظر را انتخاب کرده تا نتایج درست به دست بیاوریم.

اجزای یک کلمپ متر

برای درک بهتر بخش های مختلف کلمپ متر به تصویر زیر دقت کنید.

1-    فک های کلمپی :بالای هر کلمپ متر 2 فک بازشونده وجود دارد.

2-  دسته باز کننده فک ها :با نگه داشتن این دسته در 2 طرف دستکاه دهانه کلمپ را باز می کنیم.

3- سلکتور : با استفاده از سلکتور کلمپ متر در وضعیت های محتلف برای سنجش پارامترهای گوناگون قرار می دهیم.

4-  سنسور نور پس زمینه : تنظیم نورپس زمینه صفحه نمایش بر اساس نور محیط ، که اگر نور محیط کافی باشد برای ذخیره باتری نور کمتر شده و اگر در هنگام شب یا کار با دستگاه در محیطی سر بسته که نور آن کافی نباشد یک لایت تنظیم می شود تا صفحه نمایش روشن شود و مولتی متر کلمپی قابل استفاده باشد.

5-  کلید نگه دارنده مقدار (DATA HOLD) : این دکمه که به اختصار به نام D.HOLD روی دستگاه نام دارد قابلیت ذخیره و نگه داشتن عدد محاسبه شده را دارد تا در زمانی که نوسان داریم عدد اندازه گیری شده را ثبت کرده تا از آن در مراحل بعد استفاده کنیم.

6-  صفحه نمایش : ارقام محاسبه شده در مولتی متر کلمپی برحسب 2000 یا 4000 یا 6000 یا ..... Counts نمایش داده می شود.

7- ورودی پروب ها : پروب مشکی به سر Com یا منفی و پروب قرمز به سر مثبت که V یا موارد دیگه نام دارد وصل می کنیم. در هنگام استفاده از از پروب ها هویه نباید با آنها تماس داشته باشد چرا که می تواند منجر به از بین رفتن عایق آنها شود که می تواند منجر به ایجاد خطر در انجام تست های ACشود.

انتخاب پارامتر

برای انتخاب پارامتر مورد نظر در مولتی متر کلمپی به خصوص نوع پیشرفته تر آن ، ممکن است در یک وضعیت سلکتور چندین مورد برای انتخاب داشته باشیم . مثلا در یک حالت امکان انجام 3 تست متفاوت ، تست مقاومت و تست دیود و تست بازر وجود داشته باشد یا مثلا انجام تست جریان AC و  DC در یک وضعیت باشد.برای تغییر وضعیت تست مورد نظر و اینکه از یک حالت به حالت دیگر برویم و کلمپ متردر حالت اجرای تست دیگری قرار بگیرد باید با فشردن دکمه Select وضعیت تست را عوض کنیم و آنقدر دکمه Select را فشار بدهیم تا در وضیت مورد نظر قرار بگیریم.

یکی از نکات حایز اهمیت در یک کلمپ متر داشتن ویژگی مهمی به نام Auto-Power Off می باشد که به ما کمک می کند در هنگام پایان کار با دستگاه اگر فراموش کرده باشیم که آن را خاموش کنیم بعد از مدتی غیر فعال بودن برای حفظ انرژی باتری دستگاه وسیله ما خاموش می شود.

  مفهوم رنج دستگاه

برای توضیح بهتر مبحث انتخاب رنج در کلمپ متر ابتدا باید بدانیم که کلمپ متر ها بر این اساس به 2 نوع 1 – Manual(دستی) 2- Autorange (رنج اتوماتیک )تقسیم می شود . در نوع Manual شما باید با استفاده از چرخاندن سلکتور ، دستگاه در وضعیت تست یا رنج مورد نظر برای اندازه گیری پارامتر مربوطه قرار بدهیم.اگر جریانی که می خواهیم اندازه بگیریم از محدوده انتخاب شده بالاتر باشد مفهوم Over range پیش آمده و در صفحه نمایش در سمت چپ عدد 1 نشان داده می شود و مجبوریم رنج دیگری را انتخاب کنیم.

در مولتی متر کلمپی پیشرفته تمام یا بخشی از انتخاب رنج به صورت اتوماتیک اتفاق میفتد که این ویژگی  Autorange نام دارد . اگر در آن دستگاه مثلا در سنجش مقاومت چند رنج برای دستگاه تعریف شده است . انتخاب رنج های متفاوت به صورت نرم افزاری صورت می گیرد.و نیازی به چرخاندن سلکتور و انتخاب دستی رنج نیست و این کار باعث افزایش سرعت عمل و دقت و جلوگیری از خراب شدن دستگاه و سلکتور آن می شود.