سختی و سختی سنج چیست؟ سختی فلزات به مقاومت آنان به تغییر شکل پلاستیک توسط نفوذ یک جسم فرو رونده تعریف شده است. سختی یک ماده ویژگی است که به خوبی تعریف نشده است، و متناسب با تجربه کسی که با آن سر و کار دارد معانی زیادی به خود می گیرد. در مراجع متالوگرافی، سختی فلزات به مقاومت آنان به تغییر شکل پلاستیک توسط نفوذ یک جسم فرو رونده تعریف شده است. به طور کلی معمولاً سختی حاکی از مقاومت در برابر تغییر شکل بوده و این خاصیت در فلزات معیاری از مقاومت آنها در برابر تغییر شکل مومسان یا دائم است. برای کسی که با علم مکانیک و آزمایش مواد سر و کار دارد به احتمال زیاد سختی به معنی مقاومت در برابر فرو رفتگی است. برای یک مهندس طراح سختی غالباً یک کمیت معین و از نظر اندازه گیری ساده می باشد و اطلاعاتی از استحکام و عملیات حرارتی فلز به دست می دهد.
سختی یک خاصیت اساسی ماده نیست اما در رابطه با خواص پلاستیکی و الاستیکی قطعه مطرح می شود. برای مثال برای یک قطعه خاص، مقدار سختی در دو نقطه مختلف آن ممکن است فرق داشته باشد. در صورتی که خصوصیتی مثل مدول الاستیسیته برای یک قطعه مشخص می باشد. روش آزمایش و آماده کردن نمونه معمولاً ساده است و از نتایج ممکن است در مشخص کردن خصوصیات مکانیکی دیگر استفاده شود. تست سختی به طور گسترده ای در بازرسی ها و کنترل قطعات مورد استفاده قرار می گیرد.
هرگاه سختی اندازهگیری شده توسط دستگاه سختی سنج پرتابل با سختی واقعی قطعه متفاوت باشد دستگاه نیاز به کالیبراسیون دارد.
این اختلاف اندازه ممکن است به یکی از دلایل زیر رخ دهد.
· جنس قطعه با هیچیک از انواع فلزات برنامه ریزی شده در دستگاه تطابق نداشته باشد.
· سطح جسم از نظر پرداخت و یا انحنا به گونهایی است که سختی اندازهگیری شده همواره دارای اختلاف ثابتی نسبت به سختی واقعی است.
· بر اثر استهلاک الماس نوک پرتابه و یا قسمتهای مکانیکی دیگر.
دستگاه سختی سنج پرتابل کوپا دارای دو نوع کالیبراسیون است؛ کالیبراسیون کارخانه و کالیبراسیون کاربر. کالیبراسیون کارخانه، بسیار دقیق می باشد و شامل تنظیمات سختافزاری و نرمافزاری در بخش الکترونیک دستگاه و تنظیمات مکانیکی در پرتابه و پرتابگر است. کالیبراسیون کاربر تنها شامل تنظیمات نرم افزاری میباشد.
جهت فعال کردن منوی کالیبراسیون کاربر، دستگاه باید خاموش باشد، دکمه SET را فشرده و همزمان دستگاه را روشن نمایید. منوی کالیبراسیون به شکل زیر ظاهر خواهد شد:
با استفاده از کلیدهای روی صفحه کلید میتوان برای هر نوع فلز و برای هر یک از پرتابگرهای نوع T1،T2 و T3، در سه نقطه اعداد کالیبراسیونی بین –99 الی +99 وارد نمود. ابتدا تمامی مقادیر ADD را صفرکرده و با فشردن دکمهSET وارد منوی اصلی شوید.
حال برای یک نوع فلز و پرتابگر مشخص روی سه بلوک مرجع نرم، متوسط وسخت سختیسنجی انجام داده(5 ضربه روی هر بلوک) سپس میانگین سختی اندازهگیری شده را در AT و مقدار خطا با مقدار واقعی را بجای ADDدر منوی کالیبراسیون وارد نمایید، بگونهای که مجموع عدد AT و عدد ADD برابر با سختی بلوک مرجع گردد.
پس از وارد نمودن مقادیر کالیبراسیون،کلید SET را فشار دهید تا هم اعداد وارد شده در حافظه دستگاه ذخیره شود و هم از منوی کالیبراسیون خارج شوید. عددسختی اندازهگیری شده با توجه به اعداد کالیبراسیون و تقریب خطی بین آنها، تصحیح شده و سپس نشان داده میشود .
توجه: اعدادکالیبراسیون درحافظه دستگاه ثبت شده وبا خاموش شدن دستگاه پاک نمیشوند.
فرض کنید یکی از بلوکهای کالیبراسیون که تست روی آنها انجام شده بلوکی در محدوده350،باشندو عدد بدست آمده روی بلوک 350 عددی برابر 411 می باشد عدد 411 مقداری است که در جدول کالیبراسیون به جای AT خواهد نشست و برای بدست آوردن ADDباید مقدارعددی بلوک را ازعدد خوانده شده توسط دستگاه تفریق نمود.
350-411= -61
-61 عددی است که در جدول بجای ADD باید وارد شود
این مراحل را برای سایر بلوک ها نیز باید انجام دهید.
منابع: https://www.koopaco.com/article/calibration-portable-hardness-tester
https://btmco.ir/cats/78