هند پمپ (فشار دستی)

آشنایی با هند پمپ فشار دستی

هند پمپ فشار یا کالیبراتور دستی فشار Hand Pump Pressure Calibrator

هند پمپ فشار  یا به عبارت دقیق تر کالیبراتور دستی فشار برای تست  و سنجش عملکرد صحیح ابزارآلات و تجهیزات اندازه گیری فشار نظیر گیج های اندازه گیری فشار   پرشر گیج( pressure gauge ) و ترانسمیتر های فشار استفاده می شوند، به بیانی دقیق تر  هندپمپ ها برای  کالیبره کردن تجهیزات اندازه گیری فشار به کار می روند. عمدتا کالیبراتور های فشار گاز به دو صورت دیجیتال و آنالوگ ساخته میشوند. کالیبراتورهای دستی (Hand Pump Calibrator) به کمک پمپ دستی مجهز به اهرم و مخزن حاوی باد یا روغن و فشار سنج pressure gauge دقیقی که به نام  تست گیج معروف شده اند امکان تست عملکرد ترانسمیتر و دیگر تجهیزات را فراهم می کند. نمونه دیگری از این تجهیزات تستر های Dead weight هستند که عمدتا جهت اندازه گیری و کالیبراسیون  فشار بالا استفاده می شوند.

انواع کالیبراتور فشار براساس نحوه عملکرد:

·         کالیبراتور فشار پمپ دستی پنوماتیکی یا بادی

·         کالیبراتور پمپ فشار دستی هیدرولیکی

کالیبراتور فشار دستی پنوماتیک

پمپ دستی پنوماتیک ( بادی ) قابلیت اعمال فشار به تجهیزات در محدوده میلی بار و بار (bar) را برای مصارف صنعتی و کالیبراسیون گیج های اندازه گیری خلا و فشار رنج پایین بکار می رود. نوع طراحی پیچیده این پمپ ها سبب شده تا به راحتی بتوان انواع گیج های اندازه گیری فشار را با دقت بسیار بالا کالیبره کرد.

کالیبراتور پمپ فشار دستی هیدرولیکی

پمپ فشار دستی برای استفاده از مایعات هیدرولیک طراحی گردیده است (مانند روغن) و معمولا در رنج 0 تا 250 بار محدوده فشار، پمپ را می توان مورد استفاده قرار داد. از این هند پمپ برای کالیبره کردن انواع ابزار فشار سنج، ترانسمیتر و سنسور فشار به عنوان فشار استاندارد مورد استفاده قرار می گیرد.

هند پمپ های هیدرولیکی از نظر ساختار عبارتند از

هند پمپ هیدرولیک یک و دو طرفه Single and double acting

هند پمپ دو ضربه ای روغنی Double stroke

هند پمپ مخزنی و …

پمپ دستی یک طرفه

این تجهیز چند کاره از یک سیلندر یک طرفه تشکیل شده است که می توانند به راحتی به یک مخزن نصب شود. انواع دستگیره ها و اهرم های پایین کشنده و جمع شونده با فشردن و آزاد شدن مایع درون سیلندر های هیدرولیک را کنترل می کند. یک دسته فولادی با استاندارد 600 میلی متر  همراه با دستک در طراحی ساده این ابزار یک پمپ سریع و ایده آل را فراهم می آورد.

پمپ دستی دو طرفه

همانند پمپ های دستی یک طرفه ،  انواع سری پمپ های دوطرفه می توانند به طور مستقیم به مخازن تا ظرفیت حدود 10 لیتر نصب شوند. یک اهرم دو طرفه  یک سیلندر هیدرولیکی را کنترل می کند به همراه یک شیر رها کننده فشار به عنوان گزینه مناسب برای کالیبراسیون گیج و ترانسمیتر ها استفاده می شوند

در برخی از نمونه ها هند پمپ کالیبراتور به صورت مولتی فانکشن قابلیت تولید فشار نیوماتیک از خلاء نسبی تا چند 10 بار و همچنین تولید فشار تا چند صد بار به صورت هیدرولیک در یک دستگاه را دارا می باشد که در نوع خود کم نظیر است . در واقع  این  نوع هندپمپ به صورت نیوماتیک و هیدرولیک  با کارکرد همزمان می باشد و با ادغام هر دو خاصیت رنج وسیعی از احتیاجات کالیبراسیون فشار را می تواند پوشش دهد.

در انتخاب این تجهیزات به موارد زیر توجه کنید .

رنج فشاری

هیدرولیک یا پنوماتیک بودن تجهیز

دقت دستگاه و تست گیج

هند هلد یا دستی بودن یا دسکتاپ و رومیزی بودن تجهیز

دستگاه میگر

میگر چیست ؟

میگر دستگاهی برای اندازه گیری مقاومت عایقی با اعمال ولتاژ بالا به طور مثال 1000 ولت می باشد. تستر عایق یا مگا اهم متر قادر به اندازه گیری مقادیر بالا مقاومت عایقی در حد گیگا یا حتی ترا اهم میباشد.

اندازه گیری این کمیت در تست عایقی کابلها ، تست کلیدها و سوئیچ ها ، موتورهای الکتریکی ، ترانسفورماتورهاو ... بسیار حائز اهمیت است.

نحوه عملکرد تستر عایقی بدین صورت است که با اعمال ولتاژ بالا همانند مولتی متر مقادیر مقاومت را اندازه گیری میکند ، با این تفاوت که مقادیربالای مقاومت را اندازه گیری میکند.

نمونه ای از ولتاژهای تست 500v,1000v, 2.5kv, 5kv,10kv است.

در اثر تنش های مکانیکی،اضافه ولتاژ،عوامل محیطی مثل دما یا رطوبت ،حضور مواد شیمیایی خورنده ، عایق دچا آسیب می شود لذا باعث ایجاد خسارت جبران ناپذیری مثل آتش سوزی می گردد. مسئولین بازرسی باید بصورت دوره ای عایق بودن تجهیزات را تست کنند.

امروزه تسترهای عایقی موجود به صورت دیجیتالی می باشند و در برخی مدل ها دارای حافظه یا دیتالاگر هستند که مناسب برای ذخیره اطلاعات تست شده میباشد . به طور مثال در تابلوسازی های برق ، تستر دیتالاگر دار برای ثبت مقادیر عایقی تابلو مورد نیاز است.

از دیگر ویژگی های مگا اهم متر ، اندازه گیری ولتاژ و مقاومت الکتریکی همانند یک مولتی متر برای تست برق دار بودن کابل یا تست اتصال کوتاه می باشد.

تفاوت ارت سنج با میگر:

فرق ارت سنج با میگر در این است که ارت سنج مقدار مقاومت زمین که در محدوده چند اهم است را اندازه گیری می کند ، در صورتی که میگر برای اندازه گیری مقاومت عایق کابل و همچنین مقاومت های بسیار بیشتر از مگا اهم استفاده می شود . درباره تفاوت ارت سنج با میگر میتوان گفت میگر جهت اندازه گیری مقاومت عایقی است در حالی که ارت سنج جهت اندازه گیری مقاومت الکترود و خاک در سیستم اتصال زمین بکار برده می شود.

نکات ایمنی هنگام کار با میگر:

در زمان تست عایق کابل توسط تستر مقاومت الکتریکی می بایست از قطع بودن کامل برق اطمینان حاصل کرد و پس از آزمایش عدم وجود ولتاژ در مدار و رعایت کامل موارد ایمنی مانند استفاده از دست کش عایقی و انتخاب ولتاژمناسب ، تست کابل را شروع کرد.

کالیبراسیون ظروف حجمی

انواع وسایل اندازه گیری حجم در آزمایشگاه

پیپت(Pipette)

بورت(Burette)

بالن ژوژه(Volumetric Flask)

استوانه مدرج(Graduated Cylinder)

توزیع کننده(Dispenser)

پیکنومتر(Pyknometer)

سرنگ و ....

استفاده از ظروف حجمی کالیبره شده

براساس روش UKAS LAB 15

1)هر آزمایشگاه موظف است ظروف حجمی با کلاس مناسب روش ها و تست های خود استفاده نماید.

2)تنها برای روش هایی که نیاز به دقت و صحت بالا دارد می بایست از ظروف حجمی کلاس A استفاده شود.در این حالت می بایست ظروف کالیبره شده و میزان خطای دستگاه با حد مجاز خطای کلاس A مطابقت داده شود.

3)در صورتیکه ظروف حجمی کالیبره شده باشد،UKAS آن آزمایشگاه را ملزم به ارائه گواهی کالیبراسیون می داند.در صورتیکه کالیبراسیون داخلی انجام شده باشد می بایست روش کالیبراسیون وقابلیت ردیابی به درستی ارائه شود.

4)اگر در روش های آزمون که در آن ها از ظروف حجمی استفاده می شود،دقت و صحت ذکر شده برای ظروف در حد کلاس A باشد ولی به طور واضح از ظروف کلاس A اشاره نشده باشد،آزمایشگاه ملزم به استفاده از ظروف کلاس A می باشد.

دوره کالیبراسیون

حجم ظروف شیشه ای به مرور بر اثر استفاده تغییر می کند،بنابراین نیاز به کالیبراسیون منظم دارند.

کالیبراسیون برای ظروف حجمی کلاس A ضرورت دارد.

طول دوره کالیبراسیون بستگی به مقدار و ماهیت استفاده ها دارد.طول اولین دوره کالیبراسیون نباید بیشتر از یک سال باشد.

مراحل کالیبره کردن

هنگام کالیبره کردن باید موارد زیر را رعایت کرد:

1-شناسای تجهیز

2-روش معتبر کالیبراسیون

3-کالیبره کننده واجد شرایط

4-بکارگیری تجهیز مناسب

5-قابلیت ردیابی(Traceability) به استادارد های بیت الملل

6-دارا بودن شرایط محیطی مناسب

7-تعیین خطای تجهیز

8-صدور گواهی کالیبراسیون

9-صدور برچسب کالیبراسیون

10-نصب برچسب کالیبراسیون

کالیبراسیون ظروف حجم سنجی آزمایشگاهی

1-روش مرجع روش توزین است

2-روش ثانویه روش رنگ سنجی است.

روش توزین توسط NCCLS، ASTM، ISO  و نیز UKAS  و EURAMET پیشنهاد شده است.

اساس روس توزین (گراویمتری)

توزین آب محتوی در ظرف یا تخلیه شده توسط ظرف،سپس تبدیل آب به حجم با در نظر گرفتن دمای آب هنگام کار،دمای مرجع،فشار هوا و ضریب انبساط حجمی ظرف است

V=m*Z

V=حجم , m=جرم آب , Z=فاکتور تصحیح

عوامل محیطی موثر بر کالیبراسیون در روش توزین

دمای آب : تغییرات دمای آب نباید بیشتر از ±0.5°C  باشد.

دمای هوا : تغییرات فشار هوا باید در حد ±2.5°C باشد.

فشار هوا : تغییرات فشار هوا باید در حد ±6mmHg باشد.

رطوبت هوا : بهتر است بالاتر از 50%RH بوده و تغییرات آن در حد ±10%RH باشد.

نکته: دما،فشار و رطوبت هوا باعث تغییر دانسیته هوا و در نتیجه تغییر اثر شناوری هوا می شود.

دانسیته آب : باید دقیقا مشخص باشد.(براساس استاندارد باید از آب مقطر،دوبار تقطیر و یا آب دیونیزه استفاده شود)

تجهیزات مورد نیاز

ترازو

دماسنج

آب خالص آزمایشگاهی با هدایت کمتر از 5µs/cm

بارومتر برای اندازه گیری فشار هوا

رطوبت سنج برای اندازه گیری رطوبت هوا

الزامات تجهیزات

ترازو:

ظرفیت،قابلیت قرائت،تکرار پذیری و صحت مهمترین عوامل در انتخاب ترازوی مناسب می باشند.

ترازو باید به استفاده از یک روش معتبر و با وزنه هایی که قابل ردیابی به SI باشند،کالیبره شده باشد(Eccentricity , Linearity , Repeatability)

بسته به وسیله تحت کالیبراسیون،ترازو باید قادر به تشخیص خطای مجاز باشد

برای بورت ها و تمامی پیپت ها ترازو با حداکثر ظرفیت 200g وزینه بندی 0.1mg نیاز است

دماسنج مورد استفاده نیز می بایست کالیبره شده و قابلیت ردیابی به SI را داشته باشد و نیز دارای گستره حداقل صفر تا 30°c و قابلیت قرائت 0.1°c باشد

آماده سازی وسایل جهت کالیبراسیون

ظروف حجمی مورد نظر،آب و.... را حداقل دو ساعت قبل از کالیبراسیون در محلی نزدیک ترازو قرار دهید تا هم دما شوند

ترازو را از یک ساعت قبل از شروع کار روشن کنید تا گرم شود

قبل از شروع و پس از پایان کالیبراسیون،دمای آب را اندازه گیری کنید

روش کار در یک نگاه

ظروف باید به دقت تمیز و خشک شوند

وسایل مورد نیاز آماده شوند

دمای اتاق و آب اندازه گیری شود

فشار و رطوبت هوا اندازه گیری شود

وزن آب محتوی یا تخلیه شده اندازه گیری شود

حجم محاسبه شود

حجم=جرم آب *فاکتور تصحیح

فاکتور تصحیح به جنس وسیله،دما و فشار بستگی دارد و از جداول استخراج می شود.

تصحیحات محیطی برای حجم

کالیبراسیون صحیح و متعاقب آن استفاده از ظروف حجمی،به شدت به دما وابسته است

ظروف حجمی در دمای20°c (یا گاهی در 27°c)کالیبره شده اند

اگر در دمایی غیر از دمای رفرنس استفاده شوند،خطا بروز خواهد کرد

عوامل ایجاد خطا در کالیبراسیون به روش گراویمتری

کالیبره نبودن ترازو

هم دما نبودن ظروف،آب و محیط اطراف ترازو

تغییرات بیش لز حد مجاز دما

تبخیر سطحی آب

پایین بودن رطوبت محیط

خطای اپراتور در تنظیم سطح تعقر به دلیل مناسب نبودن افق دید

روش تمیز کردن ظروف شیشه ای

روش تمیز کردن و انتخاب ماده تمیز کننده بستگی به نوع آلودگی دارد ولی اصول زیر پیشنهاد می شود

1-در اولین فرصت مواد را خالی  کرده و ظرف را آبکشی کنید(هرگز نگذارید مواد به مدت طولانی در ظروف باقی بماند)

2-ابتدا مواد ملایم تر را امتحان کنید

3-قوی ترین ماده سولفوریک اسید است که باید ظروف به مدت 8 تا 10 ساعت درون آب قرار گیرد(استفاده از سولفوکرومیک به دلیل زیان های زیست محیطی یون کرومات باید محدود باشد)

وزنه های کالیبراسیون ترازو یا باسکول با جنس استیل

وزنه های کالیبراسیون ترازو یا باسکول با جنس استیل

چدنی، ایریدیم و کلاس های F، E و M به بازار عرضه می شود. انواع وزنه های موجود برای کالیبره کردن دستگاه های توزین دیجیتال بسیار ضروری می باشد.
کالیبراسیون یا کالیبره کردن ترازو یا باسکول دیجیتال، یک امر مهم و بسیار ضروری برای تمام دستگاه های توزین دیجیتال امروزی می باشد. این امر که برای تنظیم وزن کلی یا ظرفیت ساخته شده دستگاه، الزامی و اجباری می باشد، باید با وزنه هایی که مورد تایید استاندارد های جهانی هستند، شکل بگیرد.
می توان این نکته را در نظر داشت که گروهی از دستگاه های مخصوص آزمایشگاه ها که باید بسیار دقیق باشند، کالیبراسیون یا کالیبره کردن ترازو دیجیتال، بعد از هر بار روشن کردن دستگاه اعمال می شود.
برخی از باسکول های دیجیتال غیر آزمایشگاهی کالیبراسیون از طریق دستگاه و در بازه های زمانی خاص انجام می گیرد.
توجه نمایید که قبل از عملیات کالیبراسیون، بایست دستگاه سالم و بدونه نقص باشد و سپس کالیبره کردن ترازو یا باسکول دیجیتال انجام شود.
عمل کالیبراسیون ترازو باسکول های دیجیتال امروزی، در برخی از انواع ترازو های خاص، با استفاده از دفترچه راهنما، دستورالعمل و یا حتی تعویض قطعات صورت می گیرد.
در ترازو های دقیق آزمایشگاهی حتماً از وزنه های استاندارد به صورت تکی استیل یا ست وزنه استیل با کلاس های مختلف، برای کالیبره کردن، استفاده می شود.

وزنه های کالیبراسیون وسیله ای آزمایشگاهی است که استفاده از آنها در محیط هایی ضرورت دارد که دائما با ادوات اندازه گیری سروکار دارند.وزنه های کالیبراسیون تضمین میکنند که استانداردهای اندازه گیری برآورده شوند.این وزنه های کالیبراسیون می توانند ابزار آلات اندازه گیری را به طور موثر امتحان کنند و تضمین دهند که نتایج اندازه گیری دقیق باقی می مانند. جعبه ابزار وزنه های کالیبراسیون با وزنه ها و تولرانس های مختلف وجود دارد تا بتواند دقت و حساسیت هر ترازوی انالیتیک یا هر ترازوی آزمایشگاهی را حفظ کند.

وزنه های کالیبراسیون وقتی استفاده می شوند که هدف، کالیبراسیون ترازوهای اندازه گیری و سنجش وزن باشد تا بتوان عملکرد و دقت اندازه گیری مناسب وزن را تضمین کرد. وزنه های کالیبراسیون را می توان برای وارسی ابزار آلات اندازه گیری و کالیبراسیون آنها استفاده کرد. زمانی که میزان جرم باید شناخته شود وزنه های آزمایش را می توان برای سنجش ادوات یا تست کیفیت مورد استفاده قرار داد.به همین دلیل انواع مختلف وزنه ها وجود دارد که به کلاس ها یا دسته های مختلف تقسیم می شوند که هر کدام بسته به مقاصد و کاربردهای آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرند..

کالیبراسیون در هر صورت ضرورت دارد. کالیبراسیون مناسب قابلیت ردگیری نتایج ،قابلیت اعتماد به نتایج و دقت آنها را افزایش می دهد. در نتیجه،وزنه های کالیبراسیون برای هر آزمایش دقیقی مفید هستند.اهمیت استفاده از این وزنه ها از این جهت قابل توجه می باشد که طی گذر زمان عملکرد ادوات اندازه گیری می تواند به خاطر تأثیرات محیطی ،استهلاک و شکستگی،و دیگر لطمات تغییر کند

.

انواع وزنه های کالیبراسیون.

·         OIML (شامل E1، E2، F1، F2، M1)

·         ASTM (از 1 تا 4)

کاربرد وزنه های کالیبراسیون

وزنه‌های کالیبراسیون وقتی استفاده میشوند که هدف کالیبراسیون ترازوهای اندازه‌گیری و سنجش وزن باشد تا بتوان عملکرد و دقت اندازه‌گیری مناسب وزن را تضمین کرد. امروزه آزمایش و بررسی پیچیده‌ی روال‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی اهمیت فزاینده‌ای برای آزمایشگاه‌ها دارد تا بتوانند برنامه‌ی کالیبراسیون را برای ترازوهایشان تنظیم و حفظ کنند. وزنه‌های کالیبراسیون را میتوان برای وارسی ابزارآلات اندازه‌گیری و کالیبراسیون آنها استفاده کرد. وزنه‌های آزمایش را میتوان برای سنجش ادوات یا تست کیفیت مورد استفاده قرار داد آن‌هم وقتی که میزان جرم باید شناخته شود. به همین خاطر انواع مختلف وزنه‌ها وجود دارد که به کلاس‌ها یا دسته‌های مختلف تقسیم میشوند که هر کدام بسته به مقاصد و کاربردهای آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرند. کالیبراسیون در هر صورت ضرورت دارد، حال ابزار اندازه‌گیری یا کاربرد هر چه میخواهد باشد. کالیبراسیون مناسب قابلیت ردگیری نتایج، قابلیت اعتماد به نتایج، و دقت آنها را افزایش میدهد. در نتیجه، وزنه‌های کالیبراسیون برای هر آزمایش دقیقی مفید هستند. اهمیت استفاده از وزنه‌های کالیبراسیون این است که طی گذر زمان عملکرد ادوات اندازه‌گیری میتواند به خاطر تأثیرات محیطی، استهلاک و شکستگی، و دیگر لطمات تغییر کند. با تست روزانه‌ای که کاربران میتوانند انجام دهند، میتوان مشخص کرد که وضعیت کارایی ترازو چگونه است و تضمین کرد که نتایج حاصله دقیق باشند.

شرایط نگهداری وزنه های کالیبراسیون

به محض اینکه وزنه‌های کالیبراسیون خود را انتخاب کردید و آن را نصب کردید، دوست دارید برای سال‌ها از آن استفاده کنید. اهمیت زیادی دارد که از وزنه‌های کالیبراسیون خود خوب نگهداری کنید تا طی سال‌های آتی  مؤثر عمل کندمهم است که هوموژنایزر خود را از کجا و تحت چه شرایطی تهیه میکنید. پس در انتخاب خودتان باید دقت کنید.

از جمله کاربرد های وزنه کالیبراسیون در صنایع، می توان به موارد زیر اشاره کرد

آزمایشگاه ساختمان

آزمایشگاه خاک

رفرکتومتر (انکسار سنج)

رفرکتومتر یا رفراکتومتر چیست؟ (refractometer) از دو کــلــمــــه (Refract(o بــه مـعـنــی شـکـسـتــن و meter بـه معنـی سنجش تشکیل شده است و به معنی شکست سنج است.

رفراکتومتر یا رفرکتومتر (انکسار سنج) دستگاهی است که از شکست نور برای شناسایی یک نمونه و تعیین میزان خلوص آن استفاده می کند و در نهایت غلظت یک ماده خاص را در آن نمونه ( که عموماً محلول می باشد ) اندازه می گیرد.

رفرکتومتر نوعی دستگاه برای تشخیص خلوص و شناسایی مواد در آزمایشگاه می باشد و به عملی که انجام می دهد رفرکتومتری گفته می شود؛ رفرکتومتری در واقع ضریب شکست مایعات و گازها و جامدات می باشد.
در مصارف پزشکی و آزمایشگاهی رفرکتومتر برای تشخیص میزان اوره، چربی خون ،غلظت مایعات، قند خون و همچنین پروتئین خون مورد استفده قرار می گیرد.مهمترین کاربرد ان تعیین غلظت Urine است.

این دستگاه خارج از موراد پزشکی و آزمایشگاهی در موارد صنعتی نیز کاربرد دارد مانند استفاده در حوضچه های پرورش آبزیان و همچنین تهیه نمک طعام. در دامپزشکی، از انکسار سنج برای اندازه گیری کل پروتئین پلاسما در نمونه ی خون و ادرار استفاده می شود.
در تشخیص های دارویی و فارماکولوژی، از این دستگاه برای اندازه گیری چگالی ویژه ی ادرار انسان استفاده می شود.

نحوه کار با رفرکتومتر

نحوه کار رفرکتومتر به این صورت است که نور از مایع عبور می کند. و ضریب شکست ان اندازه گیری می شود. ضریب شکست به دست امده برای هر فرد متفاوت بوده و منحصر بفرد می باشد. در رفراکتومتر یک خط نور دیده می شود. که با منشورهای مختلف به دست می اید که با عدسی های مختلف برای اپراتور قابل مشاهده می باشد.نحوه کار کردن با رفرکتومتر و همچنین خواندن آن می توان گفت آسان است و نیاز به تجربه و تخصص زیادی ندارد، یک الی دو قطره از مایعی که در آن ماده حل شده وجود دارد بر روی صفحه شیشه ای دستگاه ریخته و درپوش دستگاه را می بندیم و جلو نور قرار می دهیم. این نور می تواند نور خورشید باشد و یا نور مصنوعی محیط.
حال عدد بریکس بر روی دستگاه نقش می بندد. و شما می توانید با کمک گرفتن از جدول بریکس اسن اعداد را تفسیر نمایید همچنین جدول تصحیح حرارتی نیز می تواند کمک بسزایی انجام دهد.
در علم آزمایشگاهی امروزه علاوه بر مورادی که در بالا نام بردیم مواردی مانند شوری و PH آب و ارزش غذایی را نیز با رفرکتومتر می توان به دست آورد.

دستگاه رفرکتومتر و اجزای آن

دارای دو منشور انتشار دهنده و شکست دهنده می باشد.نمونه ای که قرار است مورد ارزیابی قرار بگیرد بین این دو منشور قرار گرفته و ابتدا نور وارد منشور انتشار دهنده می شود و از این طریق به نمونه می رسد و سپس به منشور شکست دهنده می رود.قبل از ریختن هر بار نمونه منشورها کاملا باید تمیز شوند.

در هر دستگاه دو لنز تصویر و دیگری لنز n وجود دارد.

ترمومتر که برای تنظیم درجه حرارت و گرما استفاده می شود.

تنظیم کننده های تصویر

 انواع رفراکتومتر

چـهـار نـوع رفراکتومتر دسـتـی آنـالـوگ، رفـرکـتـومـتـر رومـیزی، رفرکتومتر دستی دیجیتال و رفرکتومتر آنلاین موجود است.

رفرکتومتر دستی یا رفراکتومتر چشمی

ساختار : از یک لوله استوانه ای شکل تشکیل شده که در قسمت ابتدایی آن یک منشور قرارداشته که در قسمت فوقانی منشور نمونه مورد قرائت قرار می گیرد .در پشت این منشور باتوجه به بازه قرائت صفحه مدرج قرائت که سایه سنجش بر روی آن تشکیل می شود قرار گرفتهکه متصل به یک فلز معمولا از جنس مس بوده که تغییرات دمایی با آن جبران می گردد . در انتهای این لوله یک لنز جهت بزرگنمایی و قرائت صفحه مدرج قرار دارد که با جلو و عقب بردن آن صفحهقرائت به صورت شفاف تر مناسب چشم قرائت کننده دیده می شود

کاربردها و رنج های انواع رفرکتومتر دستی

بریکس سنج 0 تا 10 : که جهت قرائت غلظت انواع آب میوه های رقیق و نوشیدنی های غیرالکلی

و بعضی از روان کننده ها کاربرد دارند.

بریکس متر 0 تا 32 : که جهت قرائت غلظت قند در انواع آب میوه ها و نوشیدنی های غیرالکلی

و روان کننده ها و خنک کننده های صنعتی کاربرد دارند.

رفراکتومتر 28 - 62 : که جهت سنجش بریکس مواد شیمیایی و مواد صنعتی استفاده می شود.

رفرکتومتر 58 - 92 : که برای سنجش محلول شکر غلیظ یا تشخیص آب در عسل و سنجش

بریکس انواع روغن استفاده می شوند.

دستگاه 0 - 90 : که معمولا کارکردی عمومی داشته و قابلیت سنجش تمام موارد فوق را دارا

می باشد.

سالت متر : 1000 تا 1070 - 0 تا 100 درصد salinity که شوری سنج نیز نامیده می شود.

رفراکتومتر کلینیکال : جهت اندازه گیری میزان پروتئین سرم و وزن مخصوص ادرار

مخصوص الکل : جهت سنجش میزان بریکس الکل مایعات از رنج 0 تا 100 درصد

رنج 0 تا 80 : مانند دستگاه 0 تا 90 به صورت عمومی در سنجش بریکس استفاده می شود.

نحوه کالیبراسیون دستگاههای چشمی : کالیبره انواع رفرکتومتر وابسته به عدد شروع بازه قرائت بوده و

دستگاه های چشمی که از صفر بازه آنها شروع می گردد با آب مقطر و تنظیم سایه منشور

بر روی عدد صفر رفراکتومتر دستی کالیبره می گردد. مواردی که از اعداد بالاتر شروع می شوند

دارای محلول و منشور مخصوص کالیبراسیون بوده که با همان روش فوق انجام می گردد

رفراکتومتر چشمی 0 - 32 درصد

رفراکتومتر دستی 0-90 درصد

رفراکتومتر چشمی 28-62 درصد

رافرکتومتر دستی 0-80 درصد

رفراکتومتر دستی 58-92 درصد -مخصوص عسل

رفراکتومتر چشمی سه ستونی 0 -90 درصد

رفراکتومتر دستی 2 ستونه 0 -80 درصد

(رفراکتومتر چشمی ادرار و پروتئین سرم(رفرکتومتر کلینیکال)

رفراکتومتر مخصوص شیر 0 تا 20 درصد

رفراکتومتر شوری 0 -100

رفراکتومتر چشمی الکل

نگهداری رفراکتومتر

دستگاه باید به صورت مداوم تمیز شود. حتی وجود گرد و غبار نیز می تواند نتیجه را تغییر دهد.برای پاک کردن صفحه ها از گوی پنبه ای استفاده نمایید تا شیشه های ان دچار خش نشود و دوباره با پنبه تمیز و الکل صفحه را شستشو دهید.

رفراکتومتر چگونه ویژگی های فیزیکی محلول های گوناگون را تشخیص می دهد ؟

در برخی از مدل های این دستگاه ها مقدار عددی انکسار که به آن ضریب شکست ( n ) می گویند نیز نمایش داده می شود. از این دستگاه ها بیشتر به منظور اندازه گیری مواردی نظیر محتوای قندی ، شوری ، درصد الکل ، تعداد کل پروتئین ها ، درصد جامدات حل شده و کارهایی از این دست موارد استفاده می شود ؛ مثلاً یک رفراکتومتر اندازه گیری کننده شوری آب ، در واقع میزان نمک حل شده در یک محلول را می سنجد و با همین کاربرد در زمینه تست آب دریا و آکواریوم ها مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه این مطلب به بررسی چگونگی کالیبراسیون رفراکتومتر می پردازیم و مراحل آن را بررسی می کنیم.

رفراکتومترهای دیجیتالی و آنالوگ

رفراکتومترها در انواع دیجیتال و آنالوگ تولید می شوند که در مدل های آنالوگ از یک منشور برای ایجاد شکست در دستگاه استفاده می شود. رفراکتومترهای دیجیتال نیز نتایج آزمایش را بر روی نمایشگر و ال سی دی دستگاه نشان می دهند . در دسته بندی های دیگر رفراکتومتر ها را به انواع دستی ، رومیزی و آنلاین تقسیم بندی می کنند. رفراکتومتر های دستی که به آنها پرتابل یا قابل حمل نیز گفته می شود قابلیت استفاده در انواع آزمایشگاه ها و اماکن مختلف را دارند؛ رفراکتومتر های رومیزی از این قابلیت بی بهره هستند اما مزیت آنها بر دستگاه های پرتابل ، معمولاً دقت بیشترشان می باشد. حال که مختصری در مورد این دستگاه های شکست سنج دانستید بهتر است به بررسی چگونگی کالیبراسیون رفراکتومتر بپردازیم و مراحل آن را بررسی نماییم.

لزوم دقت به دمای محیط کالیبراسیون

قبل از هر چیز ذکر این نکته حیاتی است که برای آن دسته از دستگاه هایی که فاقد ATC می باشند عمل کالیبراسیون تنها برای میزان دمایی می باشد که کالیبره کردن دستگاه در همان دما انجام شده است. این بدان معناست که اگر مثلاً دمای اتاق 5 درجه تغییر کند عمل کالیبراسیون باید مجدداً تحت دمای جدید انجام گیرد. حتی اگر تغییرات دمایی یک درجه باشد باعث می شود که اندازه گیری تحت تاثیر قرار گیرد ؛ بنابراین اگر قصد آزمایشی دارید که نتایج آن باید کاملاً دقیق و درست باشد ، باید قبل از انجام آزمایش و دقیقاً در همان محل ( با همان میزان دما ) عملیات کالیبراسیون انجام گیرد.

آموزش روش کالیبره کردن رفراکتومتر

برای شروع عملیات کالیبراسیون ابتدا به دفترچه راهنمای دستگاه رجوع نمایید . البته یک سری از ابزارهای ساده برای انجام کالیبراسیون وجود دارند که در صورت عدم دسترسی به دفترچه راهنما می توانید از آنها استفاده کنید؛ به عنوان مثال آب مقطر ابزاری است که برای اکثر مدل های رفراکتومتر جوابگو خواهد بود و می توان عملیات کالیبراسیون رفراکتومتر را با آن به انجام رساند . لازم به ذکر است که برخی از مدل ها که تعدادشان محدود است برای کالیبره شدن نیاز به مایع مخصوص کالیبراسیون دارند که البته روش کار چه در زمان استفاده از آب مقطر و چه در زمان استفاده از مایع کالیبراسیون به یک شکل خواهد بود.

در ادامه پلیت دستگاه را باز کرده و مقدار 2 الی 3 قطره آب مقطر را بر روی منشور اصلی بچکانید. سپس درپوش آن را بسته تا آب مقطر بر روی کل سطح آن منشور بدون اینکه تشکیل حبابی داده یا لکه ای بر جای بگذارد خشک شود. سپس پلیت را روبروی یک منبع نوری مناسب بگیرید و به داخل عدسی نگاه کنید. خواهید دید که یک میدان دایره ای شکل به همراه علامت هایی در پایین نقطه مرکزی وجود دارند. ممکن است این علائم واضح نباشند که در آن صورت باید با فوکوس نمودن عدسی برای ایجاد وضوح بیشتر در تصویر اقدام کنید. موضوع حائز اهمیت این است که قسمت پایینی این میدان باید به رنگ سفید باشد و در قسمت بالایی رنگ آبی را ببینید.

قدم نهایی کالیبره کردن

مهمترین قسمت کالیبراسیون این مرحله است که همچنان که به عدسی نگاه می کنید پیچ کالیبراسیون را بچرخاید و این کار را تا وقتی که مرز بین ناحیه آبی بالا و قسمت سفید پایین میدان دقیقاً بر روی خط صفر درجه قرار گیرد ادامه دهید. در واقع این کار باید به شکلی انجام شود که این دو قسمت بر روی خط صفر درجه با هم برخورد کنند. در اینجا می توانید بگویید که دستگاه شما کالیبراسیون شده است که البته همانطور که گفتیم این موضوع فقط در دمای فعلی مکانی که شما قرار دارید صحت دارد.